İnsan, sürekli aynı yerde ve aynı durumda kalmakla oradaki olumsuzlukları toplayıp biriktirebiliyor. Bu birikim zamanla çeşitli ruhsal ve zihinsel örümceklenme, paslanma, kireçlenme ve küflenmelere sebep olabiliyor. Bu durumlar insan ruhunu, sonra da bedeni olumsuz etkiliyor, bağışıklık sistemini zayıflatıyor ve hastalıklara kapı aralıyor. Ruh ve bedendeki bu kireçlenme ve tortular insanın zihin mekanizmalarını bozarak sağlıklı düşünmesini ve öyle hareket etmesini zorlaştırıyor. Böyle habis (kötü huylu) durumların ilerlemesiyle insanın öğrenmesi zorlaşıyor, muhakeme gücü ve iradesi zayıflıyor, ümidini yitirebiliyor, insanî yaratıcılığı hastalanabiliyor, hatta bazen ölüyor.
Bu durumu şöyle açıklayabiliriz: Yalan, gıybet, hezeyan, kibir, dar görüşlülük, karamsarlık, ümitsizlik, bir şeye düşkünlük ve bunlardan doğan stres toksinler gibidir, kötü huyludur. İnsanın varlığında birikerek hastalıklara sebep olurlar. Bunun nasıl olduğunu belki toksinler üzerinden açıklayabiliriz: Toksik maddelerin, başta hormon sistemi olmak üzere, vücut gelişimini, üremeyi ve davranışları etkilediği bilinmektedir. Toksinler tabiatta, hayvanlarda ve insan vücudunda biyolojik süreçleri etkileyerek nörolojik rahatsızlıklara, bağışıklık sistemi, gelişme ve davranışlar üzerinde olumsuz sonuçlara yol açarlar. Haset, gıybet, zan, evham, öğrenilmiş çaresizlik ve kuruntu gibi haller ise doğrudan nörolojik süreçlerle başlar ve insanı çok daha derinden etkilerler.
“Seyahat ediniz, sıhhat bulunuz” diyor sevgili Peygamber. Seyahatle ne oluyor da insan sağlık bulabiliyor? Her hastalıktan seyahatle sıhhat bulunabilir mi? Sadece beden hastalıklarından mı? Ya ruh sağlığımız? Akıl ve fikir sağlığımız? Sağlıklı düşünme yeteneğimiz?
Kişi, seyahatle içine hapsolduğu fiziki, sosyal ve kültürel çevresinden, bağlandığı eşyadan ve hatıralarından da sıyrılma imkânı bulur. Peki zandan, evhamdan ve hezeyanlarından uzaklaşabilir mi? Haliyle yukarıda bahsettiğimiz bütün bu dolaşık durumlardan en azından fiziki olarak ve gittiği yerlere ilgisi ve meşguliyeti oranında zihniyle de ayrılmış olur.
İnsan seyahatle sadece bedeni değil, düşünme sağlığını da kazanıyor olacak ki, bilimsel araştırmalar, insanın seyahatle insani yaratıcılığının geliştiğini, sık seyahat eden insanların diğerlerinden daha fazla üretken olduğunu söylüyor.[i]
Zira seyahatle yeni yerler, zihnini uyandıran ve hoşa giden manzaralar, başka insanlar ve kültürler görüyor ve bunlar seyahat edenin zihnini uyandırıyor, ona yeni şeyler ilham ettiriyor. Seyahatle var olan bir şeye, renge, anlayışa yeni şeyler, renkler ve anlayışlar katılıyor ve yeniler eskilerle etkileşime girerek insan zihninde ve ruhunda yeni odalar açıyor. Yeni ve taze fikir filizlerinin sürmesine yol açıyor.
Kimilerimiz, bazen yaşadığı yere veya içinde bulunduğu duruma mahkûm hale geldiğini zannedebilir. Öyle ki, dünyayı içinde bulunduğu yerden veya durumdan ibaret bilebilir. Seyahat insana, fiziki dünyanın olduğu gibi hayatın da çokluktan oluştuğunu, hiçbir şeyin tek durumdan ibaret olmadığını gösterir, hatta öğretir. İnsanı dünyaya daha geniş açıdan bakar hale getirir.
Kişi kibirli ise, çok zaman, seyahatle mütevazı olma ihtiyacını duyar. Zira insanı azdıran maddi-manevi varlığı ve her dediğinin yerine gelmesidir. Seyahat eden, seyahati boyunca sürekli başkalarına ihtiyacının olduğunu yaşayarak öğrenir. Diyelim ki, başkalarından nereye, nasıl, ne ile gidebileceğini sorarken belli bir yumuşaklıkta sorması gerektiğini görür, insanlara karşı alçak gönüllü olması gerektiğini öğrenir.
Şüphesiz ki seyahat insanın ufkunu ve onunla birlikte zihnini açar. Bunun için kısa bir anekdotu sizinle paylaşmak isteriz:
Bir zamanlar Hatay’ın Kırıkhan İlçesi geleneksel yolla yetişmiş dişçileriyle meşhurdu. 1972’de bir anne-oğul; annenin dişlerini yaptırmak üzere, Diyarbakır’dan kalkıp, kendi binek arabalarıyla Hatay Kırıkhan’a gitmekteler. Diyarbakır’a bağlı Çermikten çıkar, komşu ilçe olan Siverek’i geçip Hilvan’a doğru yol alırlarken, anne der ki:
-Oğlum, derler ki dünya geniştir, hakketen geniştir!
İşte böyle! Bir ilçeden diğerine geçtikten sonra bile seyahat edenin dünyaya bakışı değişebiliyor!
Çünkü insana ait dar görüşlülükler, düşünce örümceklenmeleri, fikir çapakları, çözümsüzlük ve çaresizlikler seyahatle birlikte kıyaslara tabi tutulur, içten sorgulanır ve sarsılır duruma gelebilir. Böylece düşüncelerine yeni fikir ve düşünceler katmasının kapıları aralanır. Seyahat edenin sahip olduğu kültür, diğer kültür ve geleneklerle aşılanarak yeni nesil fikirler elde edilebilir. Bu şekilde seyyahın zihni yeni şeylere açılır, anlama kabiliyeti artar. İnsanlık da bu şekilde gelişir, ilerler. Her kültür ve medeniyet bu şekilde bir öncekinden aldıklarıyla gelişir.
Burada her paragrafta saydığımız hastalıklı haller, insana bindirilmiş yüklerdir. Bu yükler zamanla artar ve ağırlaşır, önce insanın hormon sistemini, sonra beden, ruh ve zihin sağlığını bozar. Seyahatle de sorgulanır, örselenir ve bir araca bindirilmiş yük gibi sarsılır hale gelirler.
Seyahat, seyahat edeni yerinde durandan daha açık fikirli yapar. Çünkü seyahat eden etmeyenden daha çok şeyle karşılaşır. Bu da, tıpkı bir odanın sık sık havalandırılarak toksinlerden arındırılması gibi insanın, öncelikle akıl ve zihin sağlığı üzerinde olumlu etki yapar. Yeni ve güzel şeyler görmek gibi yenilikler keşfederek başkalarına görünür kılmak veya onların kullanımına tahsis etmek insanı mutlu eder. Güzel bir resme bakmak bize mutluluk verebildiği gibi onu başkalarıyla paylaşmak da mutluluğumuzu arttırır. Yani seyahat insanı mutlu eder. Mutluluk, yaşama isteğini besler, ümitlerimizi arttırır, bağışıklık sistemini güçlendirir.
Son olarak; kendini bilmek insana huzur verir. Seyahat, kendimizi daha iyi tanımamıza da yardımcı olur. Çünkü farkında olalım veya olmayalım seyahat boyunca her halimizle denendiğimizi görür -başkalarına karşı olduğu gibi – kendimize karşı da dürüst olmaya doğru çekiliriz. Doğruluk ise başlı başına bir sağlık halidir.
DİPNOTLAR
[i] Bu yazının yazılmasında, “Science Says Traveling Makes You More Creative, Open-Minded And Humble” (Bilim Diyor ki, Seyahat Sizi Daha [İnsani] Yaratıcı, Açık Fikirli ve Mütevazı Yapar) http://thepowerofideas.ideapod.com/science-reveals-traveling-literally-changes-braif ns/
Leave a Reply
Your email address will not be published. Required fields are marked (required)