Yeni bir dünya kendimizi yenileyerek oluşmaya başlar

Kendimizi yenilemeyi öğrenmek hayatın büyük keşiflerinden biri olsa gerek. Çünkü kendimizi yenilemek varlığı daha iyi anlama, eşyaya daha iyi nüfuz etme ve gerekli durumlarda varlığı taklit ederek öğrendiklerimizle dünyamızı yeniden inşa etme imkânını verir. Yenilenmesinin başaramayan toplumlar ancak büyük felaketler ve savaşlarla yenilenebiliyor.

Kendimizi yenilemek varlığa yeni bir gözle bakmak, yeni muhakeme yolları bulmak ve yeni yollarla akletmek, yani akletmeyi yenilemek demektir. Çünkü biz hayatı kendilerinden devraldıklarımızın aklıyla aklediyoruz.

Yeni bakış açısıyla gelecek yenilik mantığımızı, matematiğimizi, dilimizi ve bunların devamındaki her şeyi değiştirir: Bilimleri, sanatları, toplum ve devlet inşa etmeyi, şehirleşmeyi, her şeyi. Daha önce bilmediğimiz basit bir mantık kuralının, bir önermenin hatta bir tek kelimenin bile meramımızı anlatmakta ve bir durumu anlamakta nasıl yardımcı olduğunu hatırlayalım: Bazen bize, “işte tam da bu!” dedirten şeyden bahsediyoruz.

Her kültür bir büyük bakış açısıdır, eşya ile bağ kurmanın bir yoludur, bir akletme şeklidir. İnsanın kendini ifade etmesinde ve dünyayı anlamasında bir kolaylıktır. Ama her kültür aynı zamanda, örerken kendimizi sınırladığımız bir ağ, bir adacık, kendimizi içine hapsettiğimiz ipekten kozamız, içinde mutlu olduğumuz hapishanemizdir!

İşte yenilenmek, ellerimizle inşa ettiğimiz adacıklardan, “huzur bulduğumuz,” rahatsız edilmeyi istemediğimiz, gerçekte kendimizi kapattığımız kafesimiz olan limanlardan kurtulmak ve yeni sulara yelken açma, yeni ufuklara açılma teşebbüsüdür.

Her kültür kendi üstümüze attığımız bir ağ olduğundan o ağdan kurtulmak yani kendimizi yenilemek imkânsız değil ama oldukça zordur. Bu yüzden çok toplum, yeryüzünden silinip gidene kadar akıp geldiği kültür yatağında devam eder. Hatta uykusunun bölünmemesi için buna müdahil olanları, yani uyanık olanları, uyarıcıları sevmez.

Bu kabuklanmayı sık olmasa da, genellikle vahiy, nadiren de felsefe kırmıştır. Bu yüzden en büyük reaksiyonlarla karşılaşanlar –kategorik olarak- peygamberlerdir, sonra da filozoflardır. Çünkü “doğru” olan kültüre göre en “ters” şeyi onlar söylemişlerdir! Bu yüzden çokları yurtlarından sürülmüş, kimileri de öldürülmüşlerdir!

New York’lu dünyayı böyle görüyor

Her kültüre göre dünya kendi gördüğü, yani O’dur, o halde ve o kadardır. Eski çağ dünya haritalarını düşünelim. O günün insanına göre kendilerinin çizdikleri haritanın dışarısı karanlık bir durumdur (bölgedir demiyoruz), bir yokluk halidir!

Onun için hemen bütün kültürler kendilerini kolay yenileyemezler. Ancak Müslümanlar için durum aynı değildir. Çünkü Müslümanların kültür dışı, kültürü aşan, bu dünyayı da aşan ayrıntılı ve ayrıntıları birbiriyle tutarlı bir varlık tasavvurları vardır. Sonunu bilmenin zor olduğu bir büyüklük (makro âlem) ve onun tam karşıtı bir küçüklük (mikro âlem) ve insan gözünü kapatıp bu dünya ile olan ilişkisi kesildiğinde onu beklemekte olan, başka bir hayatın yaşanacağı başka bir âlem!

Hal böyleyken Müslümanlar neden insan eliyle inşa edilmiş ve sınırlanmış bir âleme kendilerini hapsetsin ve hayatlarının sonuna kadar orada yaşamaya mahkûm olsunlar!

Hayat ekilen tohumla yenilenir

Onun için Müslüman insan kültür dışı olan ve kültürlerini kuşatan büyük ölçekteki o âlemin, tasavvurun kodlarını her devirde yeniden okumalı, buradan elde ettikleri kodlarla, her dönemde o zamana uygun yeni bir hayatın programını yazmalıdır. Yeni bir kültür, yeni bir hayat tarzı buradan yola çıkılarak inşa edilecektir. Buradan alınan tohumlar felsefe, mantık ve matematikle bugünün dünyasına ekilmelidir.

Bugünün gençleri ne yapmalıdırlar?

-Yeni yetişmekte olan her genç hayatın ana kodlarını temel kaynaklardan almalı, kendi kültürünü inkar etmeden ama onu aşmasını ve yeniden kültür üretmesini bilmelidir.

– Kaynaklarda buldukları kodları sıradan ezberler, tekrarlar ve dini görevler, törenler veya ritüeller olarak değil, her defasında hayatı yenilemenin ve yeni bir hayat inşa etmenin kodları olarak almalıdır.

-Hayatın sırrı temel kaynaklardadır. Gençler, bu kaynakları okumayı değil, “yeniden okuma” becerisini göstermelidir.

-Yeni bir dünyayı, yeni bir hayat tarzı inşa edebilenler, onu da ancak kendilerini yenilemeyi başaranlar kurabilir.

——————————–

Görseller

Öne çıkarılmış görsel: Batlamyus haritası

Mantık tablosu: stock-vector-symbols-for-logic-gates-287851163 (all-free-download.com)